ARABULUCULUK

Arabuluculuk, hukuki anlaşmazlıkların mahkemeye başvurmadan ya da yargılamaya gerek kalmaksızın arabulucu yönetiminde, taraflar arasında yapılan müzakerelerle alternatif çözüm yolları ile çözülmesi yöntemidir.

Hukuki anlaşmazlıkların kamu düzenine ilişkin olanları (Örneğin çocuğun velayeti) dışındakilerin tamamı arabuluculuk yöntemi ile çözümlenebilecek anlaşmazlıklardır.

Arabuluculuk işçi-işveren uyuşmazlıkları, tüketici uyuşmazlıkları ve ticari uyuşmazlıkların çoğunda başvurulması zorunlu olan bir çözüm yöntemidir. Bunun anlamı, işçi ve işveren arasındaki davalar, tüketici davaları ve ticari davalarda dava açmadan önce bu yöntemin denenmesinin zorunlu olduğu, bu yöntem denenmeden dava açılması durumunda davanın sadece arabuluculuğa başvurulmamış olması nedeniyle reddedileceğidir. Bunun hukuki adı "dava şartı arabuluculuktur"

Arabuluculuk yöntemiyle çözülen uyuşmazlıklarda bu çözüm tarafları ne derece bağlar? Taraflar arabulucu aracılığı ile anlaşmışlar ve anlaşma tutanağını arabulucuyla birlikte imzalamışlarsa bu belge tarafları bağlayacaktır.

Arabuluculuk yöntemiyle hukuki problemlerin çözülmesinin faydaları şu şekilde sayılabilir:

1. Dostane bir çözüm yoludur ve tarafların birbiri ile ilişkileri devam eder.
2. Yargı yoluna (Mahkemeye) göre çok kısa sürede sonuçlanır, konu taraflar açısından problem olmaktan çıkar.
3. Maliyeti yargı yoluna göre çok düşüktür. Taraflar yargılama giderleri (mahkeme masraflarından)  ve faiz gibi ek ödemelerden kurtulurlar.
4. Mahkemelerde karar yetkisi hakimde iken, arabuluculukta karar verme yetkisi taraflardadır.
5. Mahkeme kararının yazılmasına taraflar müdahil olamaz iken, arabuluculuk anlaşma belgesine yazılacaklar hususunda doğrudan belirleyicidirler.
6. Mevzuat gereğince arabuluculuk görüşmelerinde yaşanan, kabul edilen ya da reddedilen hususlar konusunda gizlilik esası söz konusudur. Anlaşamama halinde yargılama sırasında bu hususlar ileri sürülemez. Bu kural görüşmelerde tarafların daha rahat konuşmasını ve fikir beyan etmesini sağlar.
7. Mahkemelerde çözüm esnek değildir, kabul ya da red gibi kararlar söz konusudur. Arabuluculuk çözüm yolunda ise esneklik hakimdir, uyuşmazlığa özgü her tür çözüm kabul görebilir.

ARABULUCULUK SÜRECİ:

Arabuluculuk sürecini tetikleyen taraflardan birinin hukuki anlaşmazlığı arabuluculuk yöntemiyle çözme iradesini karşı tarafa bildirmesidir. Bu irade bildirimine 30 gün içerisinde yanıt verilmemesi bu çözüm yolu talebinin reddi anlamına gelmektedir.

Arabuluculuk süreci, dava açılmadan önce arabulucuya başvuru halinde, tarafların ilk toplantıya davet edilmeleri ve taraflarla arabulucu arasında sürecin devam ettirilmesi konusunda anlaşmaya varılıp bu durumun bir tutanakla belgelendirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Dava açılmasından sonra arabulucuya başvuru halinde ise bu süreç, mahkemenin tarafları arabuluculuğa davetinin taraflarca kabul edilmesi veya tarafların arabulucuya başvurma konusunda anlaşmaya vardıklarını duruşma dışında mahkemeye yazılı olarak beyan ettikleri ya da duruşmada bu beyanlarının tutanağa geçirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.

Arabuluculuk sürecinin başlamasından sona ermesine kadar geçirilen süre, zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz.

• Zorunlu arabuluculuk dışında arubuluculuk yoluna başvuruda gönüllülük esastır. Zorunlu ya da ihtiyari tüm arabuluculuk görüşmelerinde taraflar istedikleri zaman sürece son vererek anlaşmama yolunu seçebilirler.
• Taraflar, Arabulucu seçimi konusunda karşılıklı olarak anlaşabilecekleri gibi, arabulucu seçimini tarafsız ve bağımsız başka bir kurum veya kuruluşa da verebilirler.
• Arabulucunun belirlenmesinin ardından, arabuluculuk faaliyetinin devamına ilişkin taraflar ve arabulucu arasında sürecin devam ettirilmesine dair tutanak ve “Arabulucu Sözleşmesi” imzalanır.
• Eğer taraflar anlaşır ise bir anlaşma belgesi imzalanır. Anlaşamazlar ise anlaşmazlık tutanağı (son tutanak) düzenlenir ve imzalanır.
• İstenirse her iki taraf avukatları ile birlikte görüşmeye katılabilirler. Görüşmelerin aynı mekanda yada aynı yerde yapılma zorunluluğu bulunmamaktadır. Taraflardan birinin yerleşim yerinin toplantı yerinden farklı bir ilde olması halinde o taraf video konferans, telefon gibi teknolojik imkanlarla toplantıya katılabilir.
• Arabuluculuk sonrasında taraflar anlaşmış ise ilerleyen dönemde bir daha anlaşmaya konu uyuşmazlıklar hakkında dava açılamaz.